Sáng kiến kinh nghiệm :“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO NHỠ HỌC TỐT MÔN TẠO HÌNH”

 

“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO NHỠ HỌC TỐT MÔN TẠO HÌNH”

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1.     Lý do chọn đề tài:

Phát triển thẩm mỹ là một trong năm lĩnh vực giáo dục toàn diện cho trẻ Mầm non. Trong đó hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp phát triển cho trẻ về mọi mặt như: thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và lao động.

 Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, ở đó trẻ sử dụng ngôn  ngữ đặc trưng riêng của  nó:  màu  sắc,  hình  khối, đường  nét,  bố cục để phản  ánh, miêu tả, từ đó giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh và phản ánh thế giới thông qua các hình tượng nghệ thuật.

Hoạt động tạo hình trong trường mầm non với mục đích giúp trẻnhận ra vẻ đẹp của các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ, từ đó giáo dục trẻ biết ứng xử với cái đẹp, làm nảy sinh cho trẻ nhu cầu tái tạo và sáng tạo ra cái đẹp. Cũng như các hoạt động khác, hoạt động tạo hình cung cấp cho trẻ các biểu tượng về sự vật hiện tượng, phát triển thể lực cho trẻ, giáo dục đạo đức và kỹ năng giao tiếp xã hội, kỹ năng lao động cho trẻ.

Trẻ mầm non có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh bởi thế giới xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc. Một bông hoa đẹp, một bức tranh sinh động, một đồ chơi ngộ nghĩnh cũng có  thể gây cảm xúc cho trẻ. Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Trẻ biết đánh giá, khái quát, phản ánh ấn tượng của bản thân không phụ thuộc vào thực tế. Trẻ rất thích sử dụng màu sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu tượng, mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung, một tên gọi khác nhau.

 Trong  thực  tế việc  tổ chức  các  hoạt động  tạo hình đã mang lại  hiệu  quả tới  việc phát triển cho trẻ.Song phương pháp  đó chưa thực sự đáp ứng và đem lại kết quả mà tôi mong đợi. Các phương pháp hoạt động tạo hình đang được sử dụng còn mang tính áp đặt.Giáo viên thường chú ý đến sản phẩm trẻ làm ra, ít chú ý đến kỹ năng tạo hình, quá trình làm ra sản phẩm;giáo viên thiếu  sự linh hoạt, sáng tạo trong tổchức hoạt động tạo hình.

Mặt khác sự hứng thú, kĩ năng tạo ra sản phẩm tạo hình của trẻ chưa cao, nhiều trẻ chưa biết đặt tên sản phẩm làm ra. Nhận thức rõ trách nhiệm to lớn của giáo viên mầm non trong  giai đoạn phát triển hiện nay“Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục”(Nghịquyết hội nghịlần thứhai  Ban  chấp  hành TW Đảng  khoá  VIII),  là  một  giáo  viên  mầm  non  tôi với  mong muốn làm như thếnào đểtrẻcó thểhọc tốt môn tạo hình, tôi đã nghiên cứu và đưa vào vận dụng “Một sốbiện pháp giúp trẻ mẫu giáo nhỡ học tốt môn tạo hình”.

2.Mục đích của đề tài:

 Đề xuất và lý giải một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo nhỡ học tốt môn tạo hình.

3. Bản chất cần được làm rõ của đề tài:

Nghiên cứu cơ sở lý luận về khả năng tạo hình của trẻvà thực trạng khả năng tạo hình của trẻ.

Nghiên cứu đưa ra các giải pháp để giúp trẻ mẫu giáo nhỡ học tốt môn học tạo hình.

4.Chọn đối tượng cho quá trình nghiên cứu:

Biện pháp giúp trẻ mẫu giáo nhỡ học tốt môn tạo hình

5. Phương pháp nghiên cứu:

-Phương pháp lý luận: Đọc, phân tích, tổng hợp các tài liệu có liên quan nhàm xây dựng cơ sởlý luận cho việc viết đềtài sáng kiến kinh nghiệm.

 -Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tài liệu vềphương pháp dạy tạo hình cho trẻ.

-Phương pháp phỏngvấn: Xây dựng phiếu phỏng vấn trẻvềkhảnăng tạo hình. -Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động tạo hình củatrẻ, qua đó cũng đánh giá được khảnăng tạo hình của trẻ.

-Phương pháp toán học: Sửdụng phương pháp toán học đểđánh giá kết quả, tính phần trăm.

6. Giới hạn vềkhông gian của đối tượng nghiên cứu:

Bài sáng kiến lấy đối tượng là học sinh mẫu giáo4 tuổi ATrường Mầm non Hoàng kim.

7. Phạm vi, kếhoạch nghiên cứu:

Nghiên cứu trong phạm vi trường, thời gian từ tháng 8 năm 2014 đến tháng 3 năm 2015.

PHẦN II: NỘI DUNG

1. Cơ sởlý luận:

1.1. Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo nhỡ trong hoạt động tạo hình:

Ngay  từ tháng đầu tiên  của cuộc đời, nhu  cầu tiếp nhận ấn tượng từ thế giới bên goài của trẻ đã được này sinh, trẻthường chăm chú tìm hiểu thế giới xung quanh, lắng nghe những âm thanh, tiếng động mạnh ở bên ngoài. Dần dần lớn lên khảnăng tiếp nhận những những ấn tượng từthếgiới bên ngoài ngày càng tốt hơn. Trẻ đã bắt đầu sử dụng đôi bàn tay, ngón tay để tạo ra sản phẩm, tất nhiên đằng sau đôi bàn tay là hoạt động của bộ não.

Trẻ mẫu giáo nhỡ hoạt động của bàn tay, ngón tay linh hoạt và khéo léo, khả năng quan sát ghi nhớ và chú ý đã có chủ định, các đặc điểm đặc trưng hình thành ở trẻ tương đối đầy đủ(hình dáng, màu sắc...), lứa tuổi này đang trong giai đoạn phát triển tư duy trực quan hành động và tư duy trực quan hình tượng. Mọi hoạt động diễn ra xung quanh trẻđều là những đối tượng gây sự chú ý cho trẻvà kích thích trẻ bắt chước theo do nhu cầu tìm tòi khám phá ở trẻ cao. Tuy nhiên khả năng của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dao động đặc biệt trong hoạt động nặn, vẽ, ... quan sát tranh ảnh...

Khả năng nhận thức của trẻ mẫu giáo nhỡ:

Về cảm giác, tri giác: Ở lứa tuổi này trẻ bước đầu có thể làm chủ tri giác của mình, biết tập chung tri giác của mình theo sự hướng dẫn của người lớn, biết kiểm tra kết quả tri giác của mình và đã có khả năng điều chỉnh tri giác theo hướng đúng.

 Vềghi nhớ: Mẫu giáo nhỡ ghi nhớ có chủ định bắt đầu hình thành và phát triển.

Vềtư duy: Tư duy trực quan hình tượng phát triển mạnh và chiếm ưu thế, trẻ giải quyết các hiện tượng tư duy bằng hành động cụthể của mình trên cơ sở trẻ được tích lũy các hình ảnh, biểu tượng ở xung quanh trẻ. Trong tư duy đã bước đầu suy luận nhưng chỉ dựa vào các biểu tượng, các kinh nghiệm cụthể, vì vậy có thể trẻ suy luận chưa chính xác chưa đúng.

1.2. Kỹnăng của trẻmẫu giáo nhỡtrong hoạt động tạo hình:

Khi sinh ra không phải ai cũng có những năng khiếu bẩm sinh, nhất là trong lĩnh vực  nghệ thuật  (tạo hình).  Những hoạt động tạo hình  của trẻ do người  lớn  giáo  dục  và môi trường sống xung quanh ảnh hưởng trực tiếp đến sựphát triển tài năng của trẻ.

Hoạt động  tạo  hình  của  trẻ mẫu  giáo nhỡ mang  tính thụ động,  kỹ năng thực hiện các bài tập còn vụng về chưa chính xác, sản phẩm thể hiện theo ý thích chủ quan, thái độ của trẻ“thực hiện theo ý nghĩ”mang tính chất vui chơi. Vì vậy để trẻ có kỹ năng tạo hình cần có sự hướng dẫn của cô giáo nhàm phát triển và rèn luyện những kỹ năng cơ bản cho trẻ.

Kỹ năng là yếu tố rất quan trọng để giúp trẻ tạo ra sảnphẩm một cách tự tin, có kỹnăng trẻ có khả năng điều khiển điều chỉnh hành động để thực hiện kế hoạch đã định.Tuy vậy kỹnăng của trẻmẫu giáo nhỡphát triển còn ởmức độtrung bình, đểthuận tiện cho việc phát triển ởgiai đoạn lứa tuổi sau thì trước hết trẻphải trang bịtốt kỹnăng cơ bản và hành thạo ởgiai đoạn lứa tuổi này.

1.3.         Vai trò của hoạt động tạo hình vớisựphát triển của trẻ:

Môn dạy trẻhoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng, nó giúptrẻ:

-Phát triển trí tuệ: Mởrộng vốn hiểu biết của trẻ; quá trình tâm lý nhận thức của trẻ; mởrộng vốn từ, cách dùng từcho trẻ.

-Giáo dục đạo đức: hình thành  cho  trẻnhững  hành  vi, thói quen trong  giao tiếp, những hành vi chuẩn mực xã hội.

 -Giáo dụcthẩm mỹ: Hoạt động tạo hình giúp trẻnhận biết cái đẹp, thèm khát cái đẹp, qua đó chúng ta giáo dục trẻbiết ứng xửthẩm mỹvới cái đẹp, đểrồi ta dạy cho trẻcách tạo ra cái đẹp.

-Lao động: thông qua hoạt động tạo hình trẻbiết các tạo ra các sản phẩm, sửdụng, giữgìn các sản phẩm.

-Thểlực: qua hoạt động tạo hình các cơ nhỏcủa trẻđược hoạt động và phát triển.

Chính vì thếlà một giáo viên mầm non tôi muốn góp một phần nhỏbé của mình vào việc “Giúp trẻmẫu giáo nhỡhọc tốt môn tạo hình.

2. Thực trạng hoạt động tạo hình của trẻmẫu giáo:

2.1. Thuận lợi:

-Có sựquan tâm, chỉđạo,hướng dẫn của ban giám hiệuvềtổchức hoạt động tạo hình cho trẻ.

-Luôn nhận được sựgiúp đỡ, nhữngkinh nghiệmcủa đồng nghiệp.

-Vềcơ sởvật chất tương đối đầy đủđểphục vụcho việc dạy và họcmôn tạo hình.

-Nhà trường có môi trường cảnh quan sư phạm đẹpgóp phần rất lớn cho trẻquan sát, từđó cung cấp cho trẻnhững biểu tượng thểhiện sựhiểu biết của mình vềthếgiới xung quanh.

-Bản thân tôi có trình độđại học sư phạm, nhiều năm đượcphân công dạy lớp mẫu giáonhỡnênđã đúc rút được một sốkinh nghiệm từviệc từviệc dạy trẻmôn tạo hình.

2.2.Khó khăn:

-Trang thiết bịđồdùng dạy học chưa phong phú, chưa hấp dẫn trẻ.

-Nguyên vật liệu thiên nhiên trong hoạt động tạo hìnhcòn nghèo nàn.

-Nhận thức của một sốphụhuynh học sinh vềmôn học chưa đúng. ốtrẻtrong lớp vẫn chưa đồng đều vềchất lượng, sốít cháu còn nhút nhát trong khi thểhiện ý tưởng của mình.

2.3. Kết quả khảo sát chất lượng học sinh:

Tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng cho trẻ lúc ban đầu để nắm bắt được khả năng tạo hình của trẻ.

Nội dung khảo sát	Số trẻ	Tỷ lệ %
-Trẻ hứng thú tham gia hoạt động tạo hình	22/30	73,3
-Trẻ tạo được sản phẩm theo yêu cầu của cô	21/30	70
-Trẻ có kĩ năng khi tham gia hoạt động tạo hình	20/30	66,7
-Trẻ đặt tên được sản phẩm của mình	15/30	50

Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã đềra một sốbiện pháp thực hiện sau.

3.Biện pháp thực hiện:

Qua  khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy  kết  quảtrên trẻ chưa cao là điều  tôi cần phải suy nghĩ làm thếnào đểdạy trẻđạt hiệu quảcao và tạo cho trẻhọc một cách thoải mái, tựtin, không gò bó, trẻluôn hứng thú trong giờhọc. Tôi tiến hành thực nghiệm.

3.1.Xây dựng nềnếp học tập trong giờhọc trên lớp:

 Nề nếp của trẻ là bước đầu của một tiết học, nếu chúng ta không đưa trẻvào nềnếp thì giờhọc không đạt kết quảcao. Khi trẻcó nềnếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của cô ngay ban đầu trẻđã say mê với giờhọc, luôn thểhiện cảm xúc, trí tưởng tượng cho hoạt đông nghệthuật.

Tôi đã rèn luyện nềnếp bằng cách: Xếp xen kẽcháu mạnh dạn với cháu nhút nhát, cháu nam xen cháu nữ. Chia tổ, đặt tên cho tổ“tổchim xanh, tổbướm trắng, tổong nâu” và bầu ra tổtrưởng đểtổtrưởng giúp cô quán xuyến, nhắc nhởthành viên của mình. Tôi luôn động viên trẻtrong tiết học, uốn nắn tác phong ngồi học cho trẻ, trẻngồi đúng tư thế,  không  nói  chuyện,  không  nói  leo,  nói  phải  xin  phép  cô,  nói  rõ  ràng,  mạch  lạc, đủcâu,...Với những biện pháp trên trẻđã có thói quen tốt trong việc xây dựng nềnếphọc tập.

3.2. Tích lũy vốn kinh nghiệm vềtạo hình cho trẻ:

Tạo điều  kiện đểtrẻthường  xuyên  tiếp  xúc  với môi trường xung quanh đểtừng bước cung  cấp  các  biểu tượng  phong  phú  vềđối tượng  cho  trẻtựkhám  phá  bằng  cách huy động sựtham gia của các giác quan, các quátrình tâm lí khác nhau đểlĩnh hội các khía cạnh khác nhau của sựvật.

Tạo cơ hội đểtrẻkhám phá đối tượng (quan sát, nghe, hỏi, tiếp xúc và miêu tả) và tựdiễn đạt nhận thức cảm xúc của mình vềđối tượng.

Tận dụng các thời điểm hợp lí trong ngày cho trẻtiếp xúc như được ngắm nghía, chăm sóc, vuốt ve, âu yếm với các con vật gần gũi (thỏ, mèo, gà con...) chơi với các đồvật, tri giác tranh ảnh nghệthuật.

Đồng thời thông qua hoạt động ngoài trời trẻ được chơi với lá cây nên tôi tận dụng luôn các lá cây đó giúp trẻ sáng tạo thể hiện các sản phẩm tạo hình để làm giàu vốn kinh nghiệm cho trẻ và kết hợp rèn luyện các kỹ năng về tạo hình cho trẻ.

 Trong quá trình cung cấp biểu tượng vềđối tượng tạo hình tôi chỉcho trẻthấy được những nét đặc trưng nổibật , những cái đẹp lý thú gần gũi trẻ. Đồng thời giúp trẻphân tích, so sánh tổng hợp tìm ra những đặc điểm riêng, chung của những đồvật cùng nhóm, cùng loại. Từđó giúp trẻtìm ra phương thức thểhiện trong những tình huống khác nhau. Ví dụ: vẽ“Vườn hoa” có bông cao, bông thấp, bông cánh tròn, bông cánh nhọn, bông mầu vàng, bông màu đỏ... Nếu trẻđã được ngắm vườn hoa trong thực tếthì khi tạo hình trẻsẽbiết sửdụng phối hợp các kỹnăng vẽnét cong, nét cong tròn khép kín, nét xiên, nét thẳng và tô màu đểvẽvườn hoa sinh động và đẹp hơn.

3.3.Xây dựng môi trường đểphát huy tính tích cực, khảnăng sáng tạo của trẻ.

Đặt và xắp xếp các vật liệu sao cho trẻcó thểthấy rõ và lấy được dễdàng đểthực hiện hoạt động tạo hình vào bất cứlúc nào trẻthích vàcó thểtrưng bày các sản phẩm của mình.

Tạo môi trường nghệthuật xung quanh trẻnhư: bầy đồchơi đẹp, xắp xếp các nguyên vật  liệu, đồdùng  một  cách  hợp lý đẹp mắt,...Từđây tạo cho trẻcảm  giác  thích thú  và mong  muốn được  tái  tạo.

Trang trí tạo môi trường nghệ thuật để gây cảm xúc, gây ấn tượng cho trẻ về nghệ thuật tạo hình.

Với môi trường trong lớp: Các mảng chính trong lớp như mảng chủ điểm, các tiêu đề của các góc. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ.

Với môi trường trong lớp: Các mảng chính trong lớp như mảng chủ điểm, các tiêu đề của các góc. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp,bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ.

Ví dụ: Mảng chủ điểm thường ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn dễ thấy. Nội dung của mảng chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về chủ điểm: Như chủ điểm trường Mầm non: Có hình ảnh ngôi trường, đu quay, cầu trượt...cócô giáo cùng bé đi dạo...

+ Các góc hoạt động như: Góc gia đình tôi đặt tênlà “ Gia đìnhcủa bé” trong đó có hình ảnh Mẹ và bé mặc tạp dề nấu cơm, có đồ dùng dụng cụ chế biến. Hay góc xây dựng tôi lấy tên “Kỹ sư xây dựng”có hình ảnh các bé đang chuyển cácvật liệu xây dựng, đang làm các bác thợ xây dựng từ các hình ảnh ngộ nghĩnh ở phía trên mảng tường. Còn phía mảng tường tôi thườngtôi dán các túi mởlàm bằng nhựa trong để trẻ trưng bày sản phẩm do chính tay trẻ làm gài vào làm tranh trang trí cho góc đó.

Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động sau khi chuyển chủ điểm ta cần thay đổi nội dung chủ điểm mới. Tôi đã cùng trẻ thảo luận và đặt tên cho chủ điểm mới và tên của góc chơi của mình. Nội dung của các góc tôi giới thiệu cho trẻ về các sảnphẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích luỹ cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm trang trí lớp học của mình.

Ví dụ: Ở mảng hoạt động tạo hình.

Tôi giới thiệu đây là gócđể các con hoạt động tạo hình. Chúng mình hãy cùng chọn một cái tên thật hay để đặt cho nó nhé. Nào ai có ý kiến cô gợi ý các tên như sau: Hoạ sĩ nhí, bé khéo tay, bé tập làm hoạ sĩ, hoạ sĩ tí hon...Cho trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể chọn làm tên góc hoạt động.

 Bây giờ ngôi nhà này đã có tên rồi, bây giờ cô muốn mỗi bạn hãy làm thật nhiều những sản phẩm để trang trí cho góc chơicủa chúng mình đẹp hơn nhé. Từ lời gợi mở như vậy đã kích thích trẻ tạo ra sản phẩm mới. Để gây hứng thú cho trẻ trong góc tạo hình thì tuỳ theo từng chủ điểm tiến hành mà tôi có thể chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các nguyên vật liệu phù hợp và phong phú về chủng loại. Ví dụ: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo tạp chí sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, rơm rạ, lá cây, cỏ hạt dưa, vỏ trứng... Ở đây nguyên vật liệu thì giáo viên luôn để ở trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy để sử dụng khi vào hoạt động. Nơi trưng bày sản phẩm của trẻ, tôi bố trí mỗi trẻ có một ô để trẻ được trẻ tự tay cầm  sản phẩm cài vào ô của mình. Ở đây trẻ được quan sát toàn bộ sản phẩm của mình và của bạn, trẻ có thể tự so sánh,nhận xét và học thêm được ý tưởng của những bạn có sản phẩm đẹp, sáng tạo. Từ kết quả đósẽ kích thích lòng ham muốn say mê học tạo hình của trẻ.3.4.Phương pháp hướng dẫn phải dựa vào trẻlấy trẻlàm trung tâm:Trong  giờhọc nói  chung  và  giờhọc tạo hình nói riêng hãy đểtrẻtựthểhiện,  cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻsáng tạo. Trẻcần được động viên đểthểhiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻđối với sựvật, trẻmuốn được lựa chọn.+ Cái trẻmuốn làm (nội dung)+ Làm thếnào đểđạt được (quá trình)+ Cái hoàn thành sẽnhư thếnào (kết quả, sản phẩm)Mong muốn  của  trẻcần được  tựthểhiện  với  những phương tiện  tạo  hình  khác nhau.  Sựthểhiện  mang  tính  cá  nhân,  bởi  vì  trẻluôn  tiếp  cận theo đặc  tính  riêng  của mình. Chẳng hạn sau chuyến đi thăm quan “vườn hoa trong trường” một nhóm trẻđược khuyến  khích  hoạt động  tạo  hình,  một  trẻvẽtrường vườn  hoa,  5  trẻkhác nặm  những bông hoa, trẻthì xé dán hoa... Mỗi trẻtựlựa chọn bằng cách được phản ánh bằng xé dán, vẽ, lắp ghép và các hình thức khác nhau đểthực hiện cái có ý nghĩa đối với cá nhân trẻ. Tăng cường cáccâu hỏi gợi ý giúp trẻcủng cốvà áp dụng những kinh nghiệmđã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻsuy nghĩ, thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đềcủa trẻ. Hãy đểtựtrẻmiêu tảnhững gì trẻbiết và có thểlàm.Ví dụ: “Hãy cho cô biết vì sao”, “Nếu như vậy thì sao”, “Vì sao conlại biết”, “concó suy nghĩ gì”, “con làm như thếnào”, “ Hay có cách nào khác để”,...Không  lạm  dụng  các  sản  phẩm  mẫu  và  làm  mẫu,  càng  ít  làm  mẫu  và  càng  ít  sửdụng vật mẫu sẽcàng kích thích trẻtư duy và tìm kiếm cách thểhiện.Thực tếcho thấy các sản phẩm mẫu sẽlàm tê liệt các cảm xúc đã có trước của trẻ, làm giảm tính tích cực hoạt động trí tuệcủa trẻ, vì các hoạt động cần thiết đểtạo hình đã được làm mẫu đầy đủ, trẻluôn ghi nhớ, bắt trước. Nếu có trường hợp yêu cầu làm mẫu, phải gợi ý chứđừng nên làm  ngay.  Bắt đầu  xé từđâu, xé hình gì, xé như thếnào,... Tạo  tình huống đểtrẻlàm giúp. Ví dụ: “Đểđất mềm ra chúng ta làm như thếnào?”. Trong khi làm mẫu tôi luôn coi trọng quan điểm của trẻ, làm cho trẻphát triển khảnăng so sánh, phân tích, suy nghĩ vềnhiệm vụ. Động viên kích thích trẻtựtìm, tựsáng tạo trong khi thểhiện.

3.5.Sửdụng nguyên vật liệu tạo hình:

Khi  thực  hiện  hoạt động  tạo  hình, nguyên  vật  liệu  không  thểthiếu được.  Vậy đểhoạt động tạo hình có hiệu quả, việc sửdụng nguyên vật liệu tạo hình là vô cùng quan trọng.Nguyên vật liệu là những loại đồdùng, dụng cụdễkiếm. Có thểtrẻtựkiếm như lá cây, phếliệu hư, vỏhộp, thùng catong, quần áo cũ, bông, vải vụn,... Chúng có thểđược sản xuất như: giấy, hồdán, kéo, ...Sựđa dạng  của  nguyên  vật  liệu  tạo hình đểlựa  chọn đểkhuyến  khích  khảnăng sáng tạo của trẻ. Hoạt động tạo hình phải thểhiện qua mầu sắc như: tô, cắt, dán, vẽ, nặn, ...Đểđảm bảo khi sửdụng nguyên vật liệu tạo hình tôi cần cân nhắc những điểm sau:

+ An toàn (không nhọn, không có cạnh sắc, không độc hại,...)

+ Rẻtiền (những nguyên vật liệu mua ởđịa phương)

+ Dễkiếm: Ví dụ: vỏốc, hến, hạt na, bưởi, len, ...)

+ Dễbảo quản hay cất giữ

+ Dễcầm: (phù hợp với tầm tay của trẻ)

+ Dễcung cấp kinh nghiệm bao gồm cảgiác quan.

+ Dễsửa chữa

+ Tạo cơ hội đểlựa chọn và sắp xếp nguyên vật liệu

+ Luôn quan sát sựtưởng tượng và sửdụng trí nhớlinh hoạtVì từng đồdùng, đồchơi còn nhiều hạn chếtôi luôn huy động trẻtìm kiếm nguyên vật liệu, phếthải có sẵn ởđịa phương.Ví dụ: Bằng những hạt gạo, hạt đỗ, rơm, rạ, lá cây, vỏhến, giấy vụ, ... tôi có thểtạo ra nhiều con vật nghộnghĩnh, sinh động, những bức vẽ, các đềtài khác nhau.

3.6.Tích hợp dạy tạo hình thông qua các môn học khác:

Tích hợp làphương pháp đòi hỏi ởgiáo viên sựsáng tạo linh hoạt và khéo léo khi vận dụng, qua tích hợp kiến thức tạo hình đến với trẻrất nhẹnhàng không gò ép mà lại hiệu quả. Song quá trình vận dụng tích hợp, cần lựa chọn nội dung phù hợp, logic, tránh quá trình hoạt động trởlên rời rạc, chắp vá.

-Môn làm quen với toán:tôi tận dụng vởbé làm quen với biểu tưởng toán  đểrèn trẻkĩ năng tạo hình.

Ví dụ: Cho trẻtrang trí hình vuông và hình chữnhậttrong vởbé làm quen với các biểu tượng toán,...

-Môn văn học:

Vídụsau khi học xong bài thơ “cây dừa” cho trẻvẽcây dừa.

-Môn làm quen với chữcái.

 Ví dụ: trẻtô màu vào chữin rỗng, vào vởtập tô.

 -Môn làm quen với môi trường xung quanh:

Ví dụcho trẻvẽcác con vật, các loại quảhay các phương tiện giao thông, vàngười thân trong gia đình,....

3.7.Tích hợp dạy tạo hình thông qua hoạt động góc:

Bên cạnh việc tích hợp dạy tạo hình qua môn học khác, giáo  viên có thể rèn kỹ năng tạo hình của trẻ thông qua giờ hoạt động góc. Qua hoạt động gócgiúp trẻ được củng cố và làm quen kiến thức mới làmtăng thêm vốn kiến thức, kỹ năng hơn trong giờ hoạt động chung.Ví dụ: Với chủ đề: “Thế giới động vật” ở góc tạo hình tôi nặn một số con vật(gà, thỏ, mèo, trâu, voi...) bày ở giá hoặc tranh một số con vật bằng các thể loại như vẽ,xé dán, tô màu...để cung cấp kiến thức cho trẻ. Khi trẻ vào góc chơi tôi thu hút gợi ý trẻ quan sát những sản phẩm đó:

Ví dụ: + Đây là con gì? Cô nặn như thế nào?

+ Đây là bức tranh gì? Tranh làm bằng gì?Khi thực hiện các đề tài “ Nặn con vật,vẽ con gà...” trẻ đã có vốn kiến thức hiểu biết qua các sản phẩm thì trẻ sẽ tự tin hơn và thực hiện tốt hơn.

Hoặc ví dụ: Với chủ đề: “Thế giới thực vật” đề tài “Các loài hoa”  tôi chuẩn bị một số tranh vẽ, xé, chấm màu về các loại hoa làm tranh cung cấp kiến thức cùng với các nguyên vật liệu phù hợp với tranh tôi cung cấp cho trẻ...Khi trẻ vào góc chơi tôi gây hứng thú tạo tình huống cho trẻ bằng cách:-Đố trẻ cô có bức tranh gì?-Các bông hoa được làm như thế nào?Sau đó cho trẻ kể về bức tranh đó cuối cùng côkhái quát về một số đặc điểm chung cơ bản của một số loại hoa đó và chất liệu cô đã sử dụng để làm. Với những nhóm trẻ chưa thể hiện được cô có thể hướng dẫn trẻ một cách tỉ mỉ hơn về cách (Vẽ, xé, chấm màu...) hoặc cô kết hợp làm chung với trẻ về bức tranhđó kết hợp với lời động viên khuyến khích giúp trẻ có tâm thế hơn.Như vậy với đề tài về “Hoa” khi giáo viên tiến hành cho trẻ thực hiện theo nhiều hình thức khác nhau sẽ tạo cho trẻ cảm giác thoả mái, không gò bó, chán nản giúp trẻ sẽ tích cực hoạt động sâu hơn trong góc chơi từ đó đối tượng cô định cung cấp hoặc củng cố cho trẻ sẽ dần dần được hình thành trong tâm trí của trẻ. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển khả năng, kỹ năng về tạo hình. Không những chỉ có góc tạo hình mới phát huy khả năng tạo hình của trẻ mà ở các góc chơi khác giáo viên cũng có thể rèn luyện kỹ năng về tạo hình cho trẻ.

 Cụ thể:

+ Góc học tập:Trong góc học tập luôn có nội dung cung cấp cho trẻ cung cấp về toán và môi trường xung quanh thông qua các môn học đó giáo viên thiết kế lựa chọn các trò chơi, nội dung để củng cố cung cấp cho trẻ. Từ đó giáo viên có thể lồng ghép rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ.

Ví dụ: Với nội dung toán: “Tô màu theo yêu cầu của cô” thì giáo viên kết hợp rèn luyện cho trẻ kỹ năng cầm bút và kỹ năng tô màu.

Ví dụ: Với nội dung môi trường xung quanh: Cô cho trẻ được cắt dán tranh ảnh, đồ dùng, con vật theo chủ đề tiến hành, cô kết hợp rèn luyện kỹ năng cầm kéo, cắt và phết hồ cho trẻ

.+ Góc sách:Là một góc yên tĩnh nhất, khi vào góc sách trẻ được xem các loại sách, tô vẽ, làm tranh chuyện, kể chuyện sáng tạo cùng cô kể về các đồ dùng có liên quan tới chủ đề đang thực hiện thì giáo viên củng có thể nhẹ nhàng đưa kiến thức, kỹ năng hoạt động tạo hình rèn thêm cho trẻ.

Ví dụ: Cô hướng dẫn trẻ tô tranh truyện, hướng dẫn cách tô màu cho bức tranh thêm đẹp, vẽ tranh về các nhân vật trong câu truyện...Như vậy ở trong mỗi góc chơi, nhóm chơi chỉ có một nhóm trẻ hoặc một cá nhân tham gia hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn trẻ cá biệt yếu kém hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển hơn về khả năng tạo hình.

3.8.Hướng dẫn trẻ học tạo hình mọi lúc, mọi nơi:

Trẻ được làm quen với môi trường xung quanh khi đi dạo chơi trẻđược ngắm nhìn vật thật, đựơc sờnắm, khi cho trẻhọat động ngoài trời cô có thểphát phấn đểtrẻcó thểvẽlên nền.Ví dụ: trẻdùng phấn để in cánh hoa, lá hoa, vẽnhững biểu tượng mà trẻthích.Khi hoạt động ngoài trời tôi yêu cầu trẻlượm lá khô, cành khô đểlàm vật liệu cho trẻhoạt động tạo hình.

+ Giờ sinh hoạt chiều:

Ví dụ: tôi cho trẻkểvềnhững con vật mà trẻthích và cho trẻvẽnhững con vật đó.

 + Ởcác hoạt động góc:Góc học tập trẻcó thểchơi dậy vẽ, nặn, xé, dán.

Góc nghệthuật trẻ:

Ví dụ: Một nhóm trẻcó thểtạo nên một bức tranh xé dán “ Ngôi nhà của bé”.Bên cạnh dạy tạo hình ởlớp tôi thường gợi ý cho trẻtạo hình ởnhà bằng cách trao đổi với phụhuynh đểcùng nhắc nhở, động viên trẻ, hướng dẫn trẻthực hiện một vài bài tập ởnhà như vẽtranh theo đềtài, nặn theo mẫu, vẽtheo ý thích, hay xé dán một hình ảnh nào đó, theo các đềtài mà trẻđã được làm quen ởlớp.

3.9.Dạy tạo hình qua hướng dẫn trẻ làm đồ chơi:

Như chúng ta đã biết hoạt động làm đồ dùng đồ chơi với trẻ là dạng hoạt độngtạo hình đặc biệt. Trong sản phẩmnó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng, ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của người sáng tạo ra.Vì vậy tôi đã tận dụng các học liệu có sẵn để dạy trẻ làm đồ chơi.

Ví dụ: Dạy trẻ làm đồ chơi bằng các loại lá cây.Trong giờ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ nhặt các loại lá ở sân trường, cô chuẩn bị một ít lá xanh các loại để vào giờ hoạt động tạo hình hoặc hoạt động góc hướng cho trẻ làm.

Ví dụ:

Chủ đề bản thân cho trẻ làm nhà tạo mẫu làm ra các trang phục ngộ nghĩnh bằng lá cây (chủ yếu là lá vàng và lá khô). Dạy trẻ tự xé hoặc sắp xếp những chiếc  lá thành bộ sưu tập thời trang giành cho trẻ.Chủ đề phương tiện giao thông: dạy trẻ làm những chiéc tàu, thuyền buồm...

Chủ đề thế giới động vật: Dạy trẻ lấy cái bồng bèo tây làm con gà, cái đuôi là lá bèo, chân gà là 2 cái tăm cắm vào hay cái bồng dài làm con chó. Lá chuối làm con mèo. Lá dừa làm chong chóng, con châu chấu, bẹ bắp ngô lá chuối khô làm búp bê...Hay tận dụng giấy gói quà sinh nhật và những hạt sỏi hoặc cắt xốp ra cho trẻ gói kẹo (sản phẩm này trẻ vừa làm đồ chơi ở góc bán hàng, vừa làm đồ dùng học toán: so sánh kẹo to kẹo nhỏ, so sánh số lượng nhiều –ít, phân biệt kẹo màu xanh –màu đỏ –màu vàng ...).Hay vỏ hạt dưa, giấy màu vụn, vỏ trấu, cọng rơm cho trẻ cùng trang trí hình ảnh cùng cô làm chủ điểm.

Tận dụng giấy báo cũ, giấy in phô tô...cho trẻ vo giấy, mỗi trẻ một ít xếp chồng lên nhau có sự giúp đỡ của cô(dùng hồ gắn kết giấy vo lại để tạo thành hòn non bộ trang trí ở góc tạo hình rất đẹp).Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành các quyển sách, sau đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận cái đẹp riêng về quyển sách mình được cô giúp đỡ làm, từ đó có cảm hứng sáng tạo ra những câu chuyện kể cho cô và các bạn nghe.

Cách làm này có tác dụng rất tích cực trong quán trình hình thành tình cảm thẩm mỹ và phát triển ngôn ngữ độc thoại của trẻ mẫu giáo.

3.10.Bồi dưỡng các đối tượng yếu kém và có năng khiếu tạo hình:

Ngoài việc giảng dạy trên tiết học, tôi còn thường xuyên chia đối tượng giỏi, khá, trung bình, yếu đểtập luyện ởmọi lúc, mọi nơi.

Ví dụ1: Những trẻyếu tôi thường hướng dẫn cho trẻxem tranh và gợi ý cho trẻvẽnhững bức tranh từđơn giản đến phức tạp.

Ví du 2: Đối  với  trẻnhút nhát, tôi thường  phối  hợp  với gia đình động  viên  trẻvẽvềnhững bức tranh mà trẻyêu thích đểtặng ông bà, cha mẹ.Những trẻkhá, giỏi tôi gợi ý, yêu cầu cao hơn đểtrẻphát huy khảnăng sáng tạo.

Ví du: Trẻ đang vẽô tô gợi hỏi “Con sẽvẽô tô chạy ởđâu?” Đường đồng bằng hay miền núi, trên bầu trời có gì?

4. Kết quảthực hiện:

Sau khi tiến hành các biện pháp trên, qua khảo sát đã thu được kết quả:

Nội dung khảo sát	Trước khi áp dụng biện pháp		Sau khi áp dụng biện pháp		Tỷ lệ % tăng so với trước khi áp dụng biện pháp
	số trẻ	Tỷ lệ	số trẻ	Tỷ lệ
-Trẻ hứng thú tham, gia goạt đọng tạo hình	20/30	73,3	27/30	90	16,7
-Trẻ tạo được sản phẩm theo yêu cầu của cô	21/30	70	25/30	83,3	13,3
-Trẻ có kĩ năng khi tham gia hoạt động tạo hình	20/30	66,7	24/30	80	13,2
-Trẻ đặt được tên sản phẩm của mình	15/30	50	21/30	70	20

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ1

1.Kết luận:

Qua quá trình nghiên cứu và thực tếởlớp, tôi đã rút ra cho mình những bài học bổ ích giúp tôi có nhiều kinh nghiệm hơn khi cho trẻhoạt động tạo hình.

-Điều đầu tiên là tạo cho trẻmột nềnếp khi tham gia vào các hoạt động nói chung, hoạt động tạo hình nói riêng, quan trọng hơn nữa là chuẩn bịvốn tri thức cho trẻ

-Làm đồdùng kết hợp tham mưu bổxung ý kiến nâng cao cơ sởvật chất phục vụcho hoạt động của trẻ, tạo môi trường tốt cho trẻđược hoạt động

-Lên kếhoạch tìm kiếm nguyên vật liệu phếthải đểlàm đồdùng, đồchơi, tuyên truyền kết hợp giữa gia đình và nhà trường.

-Đưa môn học tạo hình, lồng ghép vào các hoạt động và các môn học khác.

-Trong quá trình đổi  mới phương pháp giáo dục thường xuyên  lấy  trẻlàm  trung tâm, cô giáo là người gợi mởdẫn dắt trẻ.

-Quá trình giảng dạy cô phải quan tâm đến khảnăng từng trẻđểcó biện pháp bồi dưỡng phù hợp.

-Ngoài  chuyên  môn  vững  cô  còn  phải gần gũi, thân thiện,hiểu  và  cùng  trẻthểhiện, tạo cho trẻcảm giác tựtin, thoải mái và đạt hiệu quảcao trong giờhọc.

Từ việc áp dụng các biện pháp trên vào giảng dạy đạt kết quả tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

1. Xây dựng môi trườnghoạt động tạo hình phong phú phù hợp với đặc điểm thực tế của lớpđểphát huy tính tích cực, khảnăng sáng tạo của trẻ.

2. Tích lũy vốn kinh nghiệm vềtạo hình cho trẻ:

3. Phương pháp hướng dẫn phải dựa vào trẻlấy trẻlàm trung tâm.

4. Sửdụng nguyên vật liệu tạo hình. Sưu tầm, làm đồ chơi sáng tạo cho trẻ hoạt động từ một số nguyên liệu sẵn có trong thiên nhiên để dạy trẻ.

5. Tích hợp dạy tạo hình thông qua các môn học khác:

6. Tích hợp dạy tạo hình thông qua hoạt động góclà biện pháp rèn kỹnăng tạo hình rất hiệu quả, chú ý rèn luyện kỹ năng cho trẻ, cần tiến hành từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.

7.Hướng dẫn trẻhọc tạo hình mọi lúc, mọi nơilà cách dạy trẻhoạt động tạo hình rất nhẹnhàng, trẻđược học mà như không học.

8. Bồi dưỡng các đối tượng yếu kém và có năng khiếu tạo hình:

 9. Xây dựng nềnếp học tập trong giờhọc trên lớp.

10. Phối kết hợp với phụ huynh và nhà trường để có sự giáo dục đồng bộ

.2. Kiến Nghị:

Để nâng giúp trẻ học tốt môn học tạo hình, tôi xin kiến nghị một số vấn đề sâu đây:

-Đề nghị nhà trường, các cấp và ngành giáo dục quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho môn học tạo hình; vì giáo dục mầm non có đặc thù riêng là: Trẻ lĩnh hội kiến thức bằng đồ dùng trực quan cụ thể.

-Đề nghị các cấp ngành giáo dục tăng cường bồi dưỡng chuyên môn về môn học tạo hình để giáo viên kịp thời cập nhập với sự thay đổi của hời đại.

-Đề nghị nhà trườngvà địa phương tạo điều kiện về kinh phí cho cán bộ, giáo viên trường mầm non đi thăm quan, học tập những đơn vị mầm non điển hình về chất lượng để giáo viên học tập kinh nghiệm của họ.

Trên đây là một sốkinh nghiệmvềtổchức hoạt động tạo hình cho trẻmẫu giáo. Rất mong được sự góp ý của hội đồng sư phạm, lãnh đạo các cấp để bản sáng kiến được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn.