SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “MỘT SỐ THỦ THUẬT GIÚP TRẺ HỌC TỐT MÔN LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC”

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“MỘT SỐ THỦ THUẬT GIÚP TRẺ HỌC TỐT MÔN LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC”

PHẦN I:ĐẶT VẤN ĐỀ:

1.Lý do chọn đề tài:

 Bác Hồ kính yêu của chúng ta khi còn sống Bác rất quan tâm đến mọi người

nhất là các cháu thiếu niên nhi đồng. Bác chú trọng từ bửa ăn, giấc ngủ và sự tiến bộ của các cháu.Bác hồ nói:        

Trẻ em như búp trên cành

Biết ăn biết ngủ, biết học hành là ngoan.

       Đúng như vậy trẻ em như một cây non. Cây non được chăm sóc tận tình của người trồng thì cây sẽ nhanh lớn và ra những quả ngọt.Trường mầm non chính là cái nôi để trẻ phát triển toàn diện về: Đức - Trí - Thể - Mỹ. Ngôi trường mầm non chính là môi trường thuận lợi nhất nó là nơi đặt nền móng đầu tiên tạo điều kiện cho sự phát triển những phôi thai sáng tạo còn ấp ủ trong trẻ. Muốn giáo dục cho trẻ tốt thì nhà giáo dục cần tác động đến trẻ từ nhiều phía như : Làm quen với môi trường, làm quen với biểu tượng về toán, làm quen với tác phẩm văn học.v.v...

      Tác phẩm văn học là một trong những môn học không chỉ những giúp trẻ phát triển tốt ngôn ngữ mà còn hình thành cho trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, biết yêu thương con người, thiên nhiên, con vật, đồ vật gần gũi với trẻ, giúp trẻ biết được cái xấu cái đẹp, cái thiện cái ác, văn học còn giúp cho trẻ những tri thức và kinh nghiệm về sản xuất, kinh nghiệm về đấu tranh.

        Nói tóm lại văn học gắn bó với tuổi thơ của trẻ, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ, truyền cho trẻ vẻ đẹp truyền thống của dân tộc đó là: Lòng nhân ái, thuỷ chung, yêu công lý, yêu nước thương nòi, lạc quan và tin vào tương lai.

        Đây là sự mở cửa cho trẻ đi những bước chập chững đầu tiên vào thế giới các giá trị phong phú chứa đựng trong những tác phẩm văn học. Sự tiếp xúc thường xuyên của trẻ mẫu giáo với tác phẩm văn học sẽ kích thích trẻ quan tâm hơn. Nhờ đó mà hoạt động cho trẻ ngày càng hiệu quả hơn đặc biệt là hoạt động vui chơi. Trong đó trò chơi đóng kịch là một trong những hoạt động được sự quan tâm của bộ, ngành thể hiện. Hàng năm đã tổ chức các chuyên đề:" Nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học " chuyên đề:" múa rối" được mở rộng trong cả nước nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ giáo viên để giáo viên tổ chức tốt hơn trò chơi đóng kịch cho trẻ.

         Trên thực tế hiện nay ở các trường mầm non giáo viên chưa thực sự chú trọng đến môn nghệ thuật này. Phần đa các giáo viên đều cho rằng: Kể chuyện hay hấp dẫn cho trẻ nghe, cho trẻ xem đĩa xem băng nhiều là đủ điều kiện để trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học. Khi tổ chức trò chơi đóng kịch thì đa số tổ chức rất hời hợt qua loa, trang phục sơ sài hóa trang không đạt yêu cầu, trẻ chưa biết tự phục vụ thể hiện vai còn yếu chưa thể nổi bật được từng nhân vật. Hầu như ở các trường chỉ tập chung rèn luyện trẻ tập một vở kịch nào đó để phục vụ cho các tiết mẫu, các chuyên đề hoặc các ngày lễ hội, hội thi. Vì thế chất lượng của các vở kịch đó chưa tốt, chưa được tổ chức thường xuyên tại các lớp.

      * Tính mới của đề tài.

Thực tế ở các trường mầm non trong huyện nói chung và trường mầm non Hoàng Kim  nói riêng việc  tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ đã đưa vào hoạt động văn học, hoạt động chiều và hoạt động góc. Tuy nhiên hoạt động đóng kịch còn tẻ nhạt, đơn điệu chưa có sự sáng tạo.

Với đề tài này giáo viên sẽ có những biện pháp tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ. Qua đó sẽ lôi cuốn trẻ vào những vở kịch của những câu truyện, trẻ sẽ hứng thú tham gia chơi đóng kịch, nhập vai đóng vai tốt, biết thể hiện những vai của các nhân vật theo cách riêng của mình.

Xuất phát từ những lý do trên với khả năng và hứng thú của mình tôi đã mạnh dạn đưa ra ý tưởng qua đề tài:" Một số thủ thuật giúp trẻ học tốt môn làm quen với văn học " qua việc tổ chức trò chơi đóng kịch .

2. Mục đích nghiên cứu:

         Mục đích của đề tài nhằm nghiên cứu về nội dung của trò chơi đóng kịch và thực trạng của việc tổ chức trò chơi đóng kịch trường để đưa ra một số biện pháp tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm nâng cao chất lượng cho việc tổ chức trò chơi đóng kịch.

 3. Đối tượng nghiên cứu:

        Đối tượng nghiên cứu là trẻ 4-5 tuổi lớp 4 tuổi A1,trường mầm non Hoàng kim

4. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu của đề tài:

- Phạm vi: Nghiên cứu một số kinh nghiệm trong việc tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo 4tuổi A1 trường mầm non Hoàng Kim

- Kế hoạch nghiên cứu: Từ đầu năm học tháng 8/2014 đến tháng 4/2015

5. Nhiệm vụ của đề tài:

- Điều tra thực trạng với sự hứng thú của trẻ với trò chơi đóng kịch

- Đề ra một số biện pháp để tổ chức các trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

6. Một số phương pháp:

a.Phương pháp nghiên cứu quá trình tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch là phương pháp chính

b.Đọc và nghiên cứu tài liệu liên quan đến đề tài này, chia sẻ với bạn bè đồng nghiệp là phương pháp hỗ trợ.

c. Phương pháp thực nghiệm, được tiến hành trên 45 cháu tại lớp mẫu giáo 4tuổi A1 trường mầm non Hoàng Kim trong quá trình diễn ra hàng ngày trên trẻ. Cho trẻ tự tổ chức chơi để thể hiện được nhiệm vụ của mình, giúp trẻ mạnh dạn tự tin và có tinh thần giao lưu đoàn kết cùng chia sẻ trong hoạt động.

Theo các nhà khoa học nghiên cứu để trẻ em mầm non phát triển toàn diện về: Đức, trí, thể, mỹ, cần cho trẻ hoạt động thường xuyên, liên tục dưới sự tác động của những người xung quanh trẻ và các hoạt động như: Hoạt động học tập , hoạt động vui chơi và một số hoạt động được quy định trong chương trình giáo dục mầm non. tuy vậy, hoạt động học tập và hoạt động khác đối với trẻ mầm non chưa phải là hoạt động bắt buộc vì chúng chưa đủ các yếu tố cần thiết để tham gia vào hoạt động học tập với ý nghĩa đầy đủ của nó. Các hoạt động đó thường được chi phối bởi các hoạt động vui chơi trẻ học chủ yếu dưới hình thức chơi.

Do tính chất của quá trình dạy học ở mầm non như vậy nên đề tài nghiên cứu ở đây là quá trình tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

PHẦN II : NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1.Cơ sở lý luận:

          Bằng trí tưởng tượng sáng tạo cao, bằng tâm hồn nghệ sỹ của mình trẻ tái hiện mô tả lại những hình tượng, những nhân vật điển hình trong một tác phẩm có sẵn. Tất nhiên các tac phẩm văn học đã được chuyển thể thành kịch bản có thể là câu truyện cổ tích, câu truyện ngụ ngôn, một bài thơ, một ca cảnh nào đó có nội dung phù hợp với trẻ.

          Trò chơi đóng kịch là hình thức đặc biệt giúp trẻ nhập vai thành nhân vật trong tác phẩm văn học.

           Bằng hình tượng và ngôn ngữ văn học, tác phẩm văn học làm nảy sinh trong tâm hồn trẻ thơ tình cảm sâu sắc những rung động, mãnh liệt đối với con người và cuộc sống xung quanh. Trẻ mẫu giáo rất ưa những tác phẩm văn học, trẻ thích được nghe những câu truyện, những bài ca có vần điệu. Xuất phát từ những đặc điểm của trò chơi là mô tả, tái hiện lại những hình ảnh của nhân vật, những sự kiện trong tác phẩm cho nên đây cũng chính là những diễn biến của trò chơi sáng tạo.

          Tuy nhiên quá trình hoạt động này đồi hỏi ở trẻ phải phát huy cao độ các chức năng tâm lý, phải tư duy tưởng tượng, tình cảm xúc cảm. Ngoài ra trẻ còn được hoá thân vào các vai chơi để thể hiện tinh thần của tác phẩm mà mình yêu thích.

         Trò chơi đóng kịch còn mang đến cho trẻ một khoảng không rộng lớn để thể hiện óc sáng tạo của mình, được giao lưu với xã hội rộng lớn. Từ đó trẻ tích luỹ được vốn kiến thức phong phú đa dạng.

          Đóng kịch vừa mang tính chất là chơi vừa là hoạt động nghệ thuật, vì thế nó giúp trẻ thực sự thấy thoải mái không gò bó trong khi chơi nhưng lại kích thích bản thân trẻ cố gắng hơn để hoàn thiện vai chơi của mình, mang lại niềm vui cho mọi người hình thành tính trách nhiệm ở trẻ.

          Ngoài ra trò chơi đóng kịch còn mang tính tập thể cao. Nó phù hợp với truyền thống, tính chất trong các phong tục tập quán của con người Việt Nam. Trong vở kịch bao giờ cũng có những nhân vật mang tính thiện, tính ác, tính tốt, tính xấu đối lập nhau. Nhưng bên cạnh đó lại luôn luôn có sự đoàn kết giúp đỡ nhau cùng vượt qua khó khăn bảo vệ cái thiện chống lại cái ác, chia sẻ giúp đỡ phái yếu. Vì thế kịch là một thể loại vừa mang tính tập thể vừa mang tính giáo dục cao.

          Qua trò chơi trẻ được sống với cái tôi của nhân vật thể hiện tính cách của các nhân vật, giúp trẻ hiểu nội dung câu chuyện một cách sâu sắc hơn. Trò chơi đóng kịch đối với trẻ mẫu giáo ngoài các nhân vật chuyển thể từ các nhân vật văn học còn cần đến người dẫn chuyện. Nhân vật này có thể là một cá nhân hay một nhóm trẻ không xuất hiện trên sân khấu nhưng nó lại luôn luôn cần sự phối kết hợp với các nhân vật trên sàn diễn để câu chuyện có mở đầu có diễn biến và có kết thúc giúp kịch bản thêm rõ ràng mạch lạc và dễ hiểu đối với trẻ. Ngôn ngữ của người dẫn truyện có tác dụng vừa dẫn dắt các nhân vật trong truyện vừa thúc đẩy vở kịch phát triển và có khả năng định hướng quá trình tiếp xúc cảm thụ tác phẩm văn học cho trẻ. Đây cũng là một yếu tố cần thiết khi tổ chức trò chơi đóng kịch.

          Đối với loại trò chơi này giúp trẻ nắm được nội dung tư tưởng của tác phẩm văn học, tính lôgic liên tục của sự phát triển, các sự kiện có tính chế ước nhân quả, những cái đó thúc đẩy tư duy của trẻ phát triển.

          Khi chơi đóng kịch trẻ nói bằng ngôn ngữ của nhân vật trong tác phẩm văn học (đặc biệt là nhân vật trong truyện: ngụ ngôn, cổ tích, thần thọai). Cung cấp cho trẻ những ngôn ngữ dân gian phong phú, đa dạng, lôi cuốn hấp dẫn trẻ. Từ đó trẻ cảm  thụ lĩnh hội được sự giàu có của ngôn từ hiểu được ngôn ngữ không chỉ để giao tiếp mà còn là phương tiện để thể hiện mọi vấn đề, mọi suy nghĩ của con người. Điều này có ảnh hưởng tích cực đế sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.

          Trò chơi đóng kịch còn là phương tiện giáo dục đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ đồng thời còn là phương tiện phát triển ngôn ngũ nói diễn cảm và ngôn ngữ câm: Điệu bộ, cử chỉ, ánh mắt, giọng nói. Hơn thế nữa nó là phương tiện làm quen với nghệ thuật đó là kịch nói.

          Qua trò chơi trẻ tái hiện được lịch sử của dân tộc: Sự tích Bánh trưng bánh dày, Sơn tinh thuỷ tinh, sự tích Hồ Gươm...Giúp trẻ hiểu rõ hơn truyền thống yêu nước đánh giặc ngoại xâm của ông cha và khắc sâu cho trẻ những truyền thống tốt đẹp đó. Hình thành cho trẻ tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc.

          Còn các vở kịch: Chú dê đen, Ba cô gái, Quả bầu tiên... Giúp trẻ biết hướng thiện sống chân thật biết chăm lo lao động, chăm học hành, biết vâng lời, biết tự bảo vệ bênh vực những cái yếu chống lại những cái ác.

          Tóm lại đóng kịch là một hoạt động giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, đạo đức, nhân cách và nó mang tính chất giáo dục tập thể. Qua hoạt động này trẻ đã truyền đạt những nội dung trong câu truyện làm sống lại tâm trạng, hành động ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật. Đồng thời thể hiện sự đánh giá của mình đối với các nhân vật từ đó trẻ biết liên hệ những điều cần thiết trong truyện đối với đời sống thường nhật của mình. Giúp trẻ ngày càng hoàn thiện hơn về mọi mặt.

2. Thực trạng của việc hướng dẫn tổ chức trò chơi đống kịch cho trẻ mẫu giáo

 4-5 tuổi trường mầm non Hoàng kim:

A. Đặc điểm đơn vị

 * Về nhà trường

a. Thuận lợi:

         Với sự dìu dắt nhiệt tình của ban giám hiệu ,của chị em đồng nghiệp, của các bậc phụ huynh đã  giúp tôi tự tin hơn khi tiếp xúc vơi trò chơi đóng kịch. ở trong trường còn có một số  trang phục thể hiện nhân vật.

Nhà trường tổ chức phong trào thi đua làm đồ dùng đồ chơi có thêm nhiều đồ dùng đồ chơi chơi phục vụ cho trò chơi đóng kịch.

 b. Khó khăn:

          Bên cạnh những thuận lợi trên thì vẫn có những khó khăn đáng kể về đồ dùng như con rối, con giống, đặc biệt là những trang phục hoá trang. Nhiều cháu còn yếu, nói lắp, nói ngọng, phần đa các cháu là con nông thôn nên còn phát âm tiếng địa phương rất nhiều.

* Về lớp học

a. Thuận lợi:

          Tôi được ban giám hiệu nhà trường phân công trực tiếp đứng lớp mẫu giáo nhỡ 4TA1 trường mầm non Hoàng Kim. Lớp tôi trực tiếp giảng dạy có 45 cháu trong đó

- Số trẻ  nam : 19 cháu

- Số trẻ nữ : 26 cháu

Các cháu đi học thường xuyên mạnh dạn, hứng thú trong học tập và vui chơi, mỗi cháu đều có phấn bảng, vở tạo hình,giấy A4, bút chì, sáp màu để thực hiện các hoạt động trong ngày

 b. Khó khăn:

Lớp tôi chủ nhiệm trẻ nhận thức không đồng đều, một số cháu hay thường xuyên nghỉ học, có những cháu còn nói ngọng, chưa mạnh dạn tham gia trong các hoạt động. Chủ yếu các cháu con nhà nông thôn nên kinh tế còn khó khăn chưa có điều kiện quan tâm nhiều đến trẻ. Đồ dùng phục vụ cho việc đóng kịch còn quá ít.

B. Thực trạng của việc tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường mầm non Hoàng Kim

          Là một giáo viên đứng lớp tuy không phủ nhận một điều là: Những năm gần đây chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đã đạt hiệu quả cao hơn nhiều so với những năm về trước, song đối với trò chơi đóng kịch từ nhiều năm nay tôi nhận thấy chất lượng chưa cao, chưa thực sự được quan tâm. Chưa được tổ chức thường xuyên, nếu có chỉ gọi là đóng kịch để trẻ biết được hình thức đóng kịch là như thế nào, để biết được các nhân vật trong truyện có tính cách ra sao chứ không cần quan tâm tới kết quả. Những vở kịch được đóng thường là những vở kịch có sẵn trong chương trình dễ nhớ dễ nhập vai như: Cáo thỏ gà trống, sự tích quả dưa hấu, kiến con đi ô tô...

Còn hầu như những chuyện có nôi dung truyện dài hơn khó hơn là không đóng.

Qua trao đổi, điều tra ý kiến với các đồng chí giáo viên trong trường thì ý kiến các đồng chí giáo viên cho rằng:

          - Đ/c: Lưu Thị Tuyết - Giáo viên chủ nhiệm lớp 4TA1

" Thường xuyên tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ nhưng chỉ những vở kịch có đồ dùng minh hoạ, trang phục còn những vở kịch không có đồ dùng trang phục thì chỉ tổ chức hoạt động chung làm quen với văn học sao cho trẻ hiểu chuyện biết kể chuyện là được. Vì vậy, chất lượng và hiệu quả của trò chơi đóng kịch còn rất thấp"

          - Đ/c: Nguyễn Thị Ngọc- giáo viên chủ nhiệm lớp 4TA2

" Đóng kịch chỉ là một hình thức làm cho trẻ hiểu cốt truyện, nội dung truyện và biết được các tính cách của các nhân vật trong truyện, từ đó giáo dục trẻ hướng thiện. Vì vậy không nhất thiết phải tổ chức trò chơi đóng kịch mà chúng ta có thể sử dụng nhiều hình thức tổ chức khác nhau như kể chuyện diễn cảm, kể chuyện sáng tạo, thi thoảng cho trẻ đóng kịch là được".

          - Đ/c: Nguyên Thị Hiền - Giáo viên chủ nhiệm lớp 3 tuổi a1

" Tổ chức cho trẻ đóng kịch tại lớp, nhưng chất lượng chưa cao vì trẻ chưa có kĩ năng còn nhút nhát. Trang phục đồ dùng đồ chơi ít không thu hút được trẻ, dễ bị nhàm chán"

          Sau khi thảo luận ý kiến của các giáo viên tôi tiến hành điều tra việc thực hiện tổ chức" Trò chơi đóng kịch cho trẻ ở các lớp: 4TA1, 4TA2 năm 2014 thì hầu hết các giáo viên đều tổ chức theo các bước sau:

+ Bước 1: Cho trẻ tiếp xúc với kịch bản bằng cách cô đọc, kể cho trẻ nghe tác phẩm, cô đàm thoại với trẻ theo lời thoại của nhân vật.

+ Bước 2: Hướng dẫn trẻ tự nhận vai chơi( thường là những trẻ có khả năng tiêu biểu của lớp) cô là người dẫn chuyện sau đó cô hướng dẫn gợi ý một số cháu khá giỏi của lớp làm người dẫn chuyện.

+ Bước 3: Trẻ tiến hành chơi và có trách nhiệm tập đi tập lại cho đến khi nào thuần thục vở kịch thì thôi

* Kết quả:

Lớp	Biết hóa trang	Sự hứng thú	Kỹ năng biểu diễn	Khả năng ghi nhớ
4 tuổi A1	28/45 trẻ= 6,2%	33/45 trẻ= 7,3 %	25/45 trẻ=5,5%	30/45 trẻ= 6,6%
4 tuổi A2	17/30 trẻ= 5,1%	23/30 trẻ=6,9 %	15/30 trẻ=4,5%	30/45 trẻ= 6,6%

          Các lớp cũng cho trẻ chơi đóng kịch nhưng đa phần là tổ chức trong giờ hoạt động góc, chưa tổ chức trong các hoạt động khác, chưa biết lồng ghép cho phù hợp.

Chưa có sự đầu tư chuẩn bị: Địa điểm chơi chật hẹp, đồ dùng phục trang chưa có nếu có thì cũng chưa đẹp, chưa phù hợp, làm mất đi khả năng sinh động của câu chuyện.

          Hoá trang: Một số trẻ biết cách hoá trang nhưng chưa đẹp, không làm nổi bật được các nhân vật trong chuyện.

          Sự hứng thú: Lúc đầu trẻ rất hứng thú tham gia chơi nhưng khi diễn đi diễn lại một câu chuyện thì cảm nhận được sự nhàm  chán của trẻ.

          Kỹ năng: Trẻ còn lúng túng, hành động chưa thành thạo, chưa tự nhiên, ngôn ngữ chưa mạch lạc rõ ràng, chưa dứt khoát, nói bé, một số chưa nhập vai chơi...

          Số trẻ tham gia chủ yếu là những trẻ tiêu biểu trong lớp có trách nhiệm tham gia tất cả các vở kịch vì thế các trẻ khác trong lớp không được tham gia chơi.

C. Nguyên nhân của thực trạng

Sau khi điều tra và nghiên cứu thì tôi thấy một số nguyên nhân sau là chủ yếu:

          a. Do điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn và nghèo nàn chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Cụ thể đồ dùng đồ chơi, phục trang phần đa là do các cô giáo tự sưu tầm và tự tạo không đảm bảo sự chính xác, khoa học, không đẹp mắt lên trẻ không thích, không gây được sự chú ý hứng thú của trẻ. Chỗ chơi thường tổ chức trong các góc nghệ thuật rất chật hẹp và thường bị các góc chơi khác chi phối lên trẻ cảm thấy không thoải mái dẫn đến chất lượng của trò chơi chưa cao.

          b. Do trình độ nhận thức cũng như trình độ chuyên môn của giáo viên về ngành học còn hạn chế, chưa sâu sắc. Do đó cô giáo chưa hiểu bản chất của trò chơi nói chung và trò chơi đóng kịch nói riêng. Mặt khác sĩ số trẻ các lớp đông nên việc tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn.

          c. Việc tổ chức trò chơi đóng kịch của cô giáo cho trẻ đã diễn ra theo trình tự nhưng các bước vẫn còn hời hợt, chưa sâu. Chẳng hạn cô giáo chưa đọc tác phẩm nhiều lần khi đàm thoại chưa làm nổi bật đặc điểm của từng nhân vật trong chuyện vì thế mức độ thể hiện và nhập vai còn kém.

          d. Chưa có sự lựa chọn kỹ càng những tác phẩm văn học và chưa có sự đầu tư sưu tầm những tác phẩm ngoài chương trình. Những tác phẩm được chuyển thể thành kịch bản mà cô hay tổ chức cho trẻ đóng kịch là những câu chuyện có sẵn trong chương trình rất quen thuộc như: Cáo thỏ gà trống, Chú dê đen,  cô bé quàng khăn đỏ... Những tác phẩm này được diễn đi diễn lại nhiều lần dẫn đến sự nhàm chán cho cả người diễn và người xem.

          e. Do nhận thức của trẻ chưa đồng đều: Những trẻ nhận thức nhanh thì rất hứng thú còn ngược lại những trẻ chậm chạp, thụ động thì chẳng hề quan tâm và cũng chẳng hứng thú. Cô giáo thì chỉ hướng dẫn chung cho tất cả các trẻ vì thế dẫn đến sự chênh lệch về kiến thức, kỹ năng giữa các trẻ trong lớp, giữa các vai diễn với nhau.

          f. Chưa có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường vì thế khi về nhà đa phần là trẻ chơi tự do không được sự quan tâm của những người lớn tuổi hướng dẫn trẻ, động viên khích lệ trẻ, tạo điều kiện cho trẻ có môi trường học tập bổ ích tại gia đình.

VD: Bố mẹ có thể sưu tầm những câu chuyện hay kể cho trẻ nghe, mua các loại băng đĩa đã chuyển thể thành kịch bản cho trẻ xem. Từ đó cung cấp thêm vốn kiến thức kỹ năng cho trẻ.

          Trên đây là một số nguyên nhân cơ bản dẫn đến hiệu quả của trò chơi đóng kịch ở trường mầm non Hoàng Kim chưa cao. Nhưng nguyên nhân chủ yếu cơ bản vẫn thuộc về cô giáo và sự thiếu thốn về cơ sở vật chất. Nếu khắc phục được hai nguyên nhân này thì hiệu quả của trò chơi đóng kịch cao hơn rất nhiều.

3. Một số biện pháp tiến hành hướng dẫn tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trường mầm non :

          Sau khi nghiên cứu và tìm hiểu về trò chơi đóng kịch, thực trạng tổ chức trò chơi đóng kịch của trường, tôi đã phân tích và đưa ra một số phương pháp phù hợp với điều kiện của địa phương, của trường:

          Trước tiên muốn tổ chức tốt bất cứ một hoạt động nào thì giáo viên phải là người yêu nghề mến trẻ có tinh thần trách nhiệm đối với trẻ, đối với công viêc được giao. Luôn học hỏi, tìm tòi để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có kế hoạch công việc cụ thể rõ ràng.

3.1 Xây dựng kế hoạch cụ thể thực hiện

          Ngay từ đầu năm học tháng 8 năm 2014 tôi đã lên kế hoạch để thử nghiệm " phương pháp hướng dẫn tổ chức đóng kịch cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi" tại lớp 4 tuổi A1 do tôi chủ nhiệm.

* Kiểm tra cơ sở vật chất của lớp, khảo sát đánh giá trẻ sau đó xây dựng kế hoạch. Kế hoạch hoạt động chương trình, lựa chon các tác phẩm văn học trong chương trình ngoài chương trình có thể chuyển thể thành kịch bản phù hợp với độ tuổi của trẻ, chủ điểm và lên kế hoạch mua sắm trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi trang phục( mũ, quần áo, giày dép, băng đĩa, một số tư trang khác...). Sau đó tham mưu vơi nhà trường để cùng thống nhất kế hoạch thực hiện.

* Có kế hoạch tuyên truyền với phụ huynh để phụ huynh thấy được tầm quan trọng trong việc cho trẻ làm  quen với văn học. Tạo điều kiện để giáo viên nhận được ủng hộ về mọi mặt của gia đình giúp giáo viên tổ chức tốt hơn trò chơi đóng kịch cho trẻ.

* Tạo môi trường tại lớp, đây là công việc vô cùng quan trọng giúp trẻ thêm hứng thú và hoạt động mọi lúc mọi nơi. Viêc tạo môi trường chủ yếu là ở góc sách và góc nghệ thuật.

Góc sách: Sưu tầm chuyện , tranh chuyện và có những hình ảnh ngộ nghĩnh trong các câu chuyên để cho trẻ cắt ghép hình tạo thành câu chuyện mà trẻ yêu thích giúp trẻ hiểu nội dung câu chuyện sâu sắc hơn.

Góc nghệ thuật: Trang trí phù hợp với trẻ thu hút trẻ bằng cách lựa chọn đồ dùng, trang phục có màu sắc sắp xếp gọn gàng, hợp lý thay đổi theo chủ điểm...

* Thường xuyên tham gia sinh hoạt tổ chuyên môn để cùng thảo luận, góp ý về những vướng mắc khó khăn và đưa ra biện pháp khắc phục những hạn chế của việc" tổ chức trò chơi đóng kịch" từ đó rút ra kinh nghiệm tổ chức tại lớp mình.

3.2 Đọc và kể cho trẻ nghe các câu truyện giúp trẻ thuộc truyện

- Đọc và kể cho lớp nghe toàn bộ câu chuyện một cách nghệ thuật. Có nghĩa là giáo viên sử dụng sắc thái giọng kể của mình để trình bày tác phẩm và thể hện trọn vẹn nội dung tư tưởng phong cách nghệ thuật của tác phẩm, giúp trẻ tái tạo lại bằng hình ảnh, những cái đã nghe được, gợi lên những cảm xúc tình cảm ở trẻ. Các thủ thuật chính của đọc và - kể diễn cảm là: Xác định và sử dụng đúng giọng điệu cơ bản, ngữ điệu ngắt giọng, nhịp điệu cường độ âm thanh ngôn ngữ của mình. Trên nền của giọng điệu cơ bản giáo viên còn phải sử dụng các sắc thái khác nhau tuỳ vào diễn biến nội dung của tác phẩm.

Để tăng phần hiệu quả của kể và đọc diễn cảm, giáo viên cần chú ý đến nết mặt cử chỉ, tư thế của mình sao cho phù hợp với diễn biến của tác phẩm.

- Đàm thoại với trẻ về câu truyện mà trẻ vừa được nghe bằng các hệ thống câu hỏi về nội dung và giá trị nghệ thuật của truyện. Giúp trẻ nắm được thể loại truyện. hiểu hành động của nhân vật, nhớ trình tự và các sự kiện diễn biến trong truyện nhận ra tính cách nhân vật, hiểu được ý nghĩa chủ đề tư tưởng của truyện. Cảm nhận được một số tu từ ẩn dụ, so sánh các câu hỏi về thể loại truyện. Loại câu hỏi về nội dung nhưng có tính chất suy luận, câu hỏi yêu cầu trả lời bằng ngôn ngữ miêu tả.

- Cho trẻ làm quen với kịch bằng cách đọc kịch bản cho trẻ nghe, giúp trẻ nhận biết được sắc thái, giọng điệu lời nói của các nhân vật. Có thể cho trẻ xem qua đĩa truyện đã được chuyển thể thành kịch bản một lần để trẻ xem cảm nhận được các vai diễn và cách thể hiện vai của các nhân vật trong phim.

3.3 Tổ chức cho trẻ phân vai và luyện tập đóng vai:

+ Phân vai cho từng trẻ giúp trẻ tìm hiểu sâu sắc hơn nhân vật mình sẽ đóng vai. Có thể cho nhiều trẻ đóng cùng một vai tuỳ vào các lần diễn.

+ Cho trẻ nghi nhớ ngôn ngữ bằng cách cho trẻ đồng thanh đọc lời đối thoại của các nhân vật theo kịch bản, sau đó cho từng trẻ nhắc lại lời thoại của các vai diễn đã được phân theo tiến trình của kịch bản, rồi đổi vai đối thoại giữa các trẻ, điều này giúp trẻ ghi nhớ được ngôn ngữ truyện theo kịch bản và có thể đóng được các vai diễn khác nhau.

+ Giúp trẻ biểu hiện nhân vật vai mình đóng bằng cách lần lượt cho từng nhóm trẻ tập phối hợp giữa lời nói và cử chỉ,điệu bộ của các vai diễn. Trẻ được tự thể hiện các hành động, cử chỉ điệu bộ của các nhân vật trong truyện theo trí tưởng tượng của mình thông qua sự phân tích của giáo viên. Giáo viên cố gắng khơi dậy trí tưởng tượng của trẻ hướng cách suy nghĩ của trẻ vào sự tìm kiếm những phương tiện để thể hiện cảm  xúc của các nhân vật trong tác phẩm. Giáo viên cần giúp trẻ biết phối hợp giữa các vai diễn trong hành động cũng như trong lời thoại tạo điều kiện cho trẻ nhận xét lẫn nhau trong việc nhập vai của tác phẩm. Giáo viên cần nhân xét, bổ xung kịp thời những gì trẻ thể hiện chưa đạt  và có thể làm  mẫu cho trẻ xem, sau đó cho trẻ luyện tập theo nhóm dưới sự quan sát và điều khiển của mình.

Trong quá trình luyện tập cho trẻ nhập vai, giáo viên là người nhắc nhở, người dẫn chuyện và là người đạo diễn. Sự tham gia trực tiếp của người giáo viên hoạt động cùng trẻ sẽ làm cho vở kịch có tính chất nhất quán, liền mạch. Khi trẻ đã thuộc các vai thì cho trẻ tự biểu diễn để trẻ thể hiện được khả năng của chính mình.

+ Chơi biểu diễn: Từng nhóm trẻ được thể hiện các vai diễn của mình qua các màn biểu diễn, lúc này trẻ đã co khả năng tự thể hiện vai đóng một cách chủ động linh hoạt, trẻ không chỉ thuộc lời nói của nhân vật mà mình nhập vai biết kết hợp cử chỉ lời nói với điệu bộ mà còn nhớ được diễn biến của truyện qua các màn cảnh nối tiếp nhau. giúp trẻ biết phối hợp giữa mình và bạn diễn sao cho thật ăn khớp để tạo nên một vở kịch thật hài hoà hấp dẫn.

Giáo viên sắp xếp cho các nhóm được chơi lần lượt một vở kịch để có thể cùng nhau chơi trong vài ngày tránh tình trạng nhàm chán và lôi cuốn tất cả mọi trẻ cùng được tham gia. Sau khi chơi nên tổ chức trao đổi, thảo luận chất lượng của các vai diễn đối chiếu hành động của các vai diễn với hành động của các nhân vật trong truyện, từ đó rút ra kinh nghiệm trong nhóm chơi với nhau. Thi thoảng cho trẻ ôn lại những vở kịch cũ đã dựng, việc này giúp trẻ nhớ lâu tác phẩm văn học nâng cao hơn kỹ năng biểu diễn trên sân khấu.

 Trò chơi đóng kịch theo tác phẩm văn học không đơn thuần chỉ là trò chơi mà còn là nghệ thuật kịch vừa mang tính thực vừa mang tính chất chơi. Vì vậy sân khấu và hoá trang là những điều kiện không thể thiếu trong trò chơi đóng kịch, chúng làm cho cuộc chơi thêm phần hấp dẫn, làm tăng thêm cảm xúc chân thực của trẻ khi thể hiện vai. Vì vậy thành công của vở diễn phụ thuộc không nhỏ vào hoá trang và sân khấu.

3.4 Chuẩn bị sân khấu và đạo cụ hoá trang:

Sân khấu và đạo cụ: Có thể sử dụng một khoảng trống nhỏ trong lớp hoặc ngoài sân để làm sân khấu, việc trang trí sân khấu có ý nghĩa rất quan trọng. Trang trí góp phần tạo ra ấn tượng về một vở kịch thực sự tạo cho trẻ cảm giác như mình đang chính là nhân vật. Sân khấu có thể được trang trí bằng phông rèm, cây hoa chậu cảnh bàn ghế, đồ chơi... Có thể trang trí sặc sỡ hoặc dịu nhạt phụ thuộc vào từng vở diễn, bối cảnh khác nhau.

Hoá trang: Việc hoá trang phụ thuộc vào các yếu tố như bản chất của nhân vạt tính cách già trẻ... Để hoá trang các bộ phận.

- Hoá trang mặt: Tuỳ theo tuổi tác nghề nghiệp tính cách của từng nhân vật trong kịch bản mà hoá trang trên mặt để trẻ tạo ra những vóc dáng phù hợp

VD: Lão phú ông có thể vẽ hai râu mép vểnh, vài nếp nhăn trên trán nốt ruồi to để tạo tính nham hiểm độc ác, còn các ông bụt thì đeo râu tóc dài, râu tóc đều bạc trắng để thể hiện sự hiền lành tốt bụng...

- Hoá trang đầu: Như mũ viện cho vua, hoàng tử công chúa, mũ đội của các con vật như chó mèo chim cáo, dê. thỏ, gà...

- Hoá trang quần áo: Có thể cải tiến quần áo mặc của trẻ mặc hàng cho thích hợp với vai diễn. Để thêm phần phong phú nên chuẩn bị một số áo choàng đai lưng, mũ sao cho khi đóng vai phù hợp với hoàn cảnh của vở kịch.

Tiến hành thực nghiệm các bước tổ chức đóng kịch tại lớp.

Dạy trẻ đóng kịch "Quả bầu tiên"

Đối tượng 4 - 5 tuổi

A,  Yêu cầu:

- Trẻ hiểu được nội dung câu chuyện.biết được các nhân vật trong truyện

- Trẻ kể lại được chuyện, dùng ngôn ngữ thêm chủ động cho câu chuyện.

- Biết đóng kịch theo cốt chuyện.

- Rèn kỹ năng biểu diễn trên sân khấu, tự nhiện, hành động rõ ràng, dứt khoát, ngôn ngữ mạch lạc.

- Giáo dục trẻ biết những kẻ độc ác thì phải trả giá những người hiền lành chựu khó thì được sống cuộc sống ấm no hạnh phúc

B, Chuẩn bị:

- Sân khấu: Có phông rèm bàn ghế, cây cảnh, quần áo của lão nhà giầu, quần áo của bé khoai, chim én bằng giấy,  rắn rét khâu  bằng vải nhồi bông ,quả bầu tiên bồi bằng giấy

- Hoá trang

- Ti vi đầu, đàn

C, Tiến hành:

- Cô gợi mở vào bài:

          Bước 1: Cô kể cho nghe toàn bộ tác phẩm dùng ngôn ngữ, điệu bộ, tình cảm, thể hiện tính cách của nhân vật.

VD: Giọng bé khoai nhẹ nhàng  tình cảm với chim én

          Bước 2: Đàm thoại theo nội dùng cốt chuyện chuyện từ đầu đến cuối cho trẻ bắt trước giọng của từng nhân vật trong truyện.

          Bước 3: Cho trẻ kể lại chuyện theo đoạn và toàn bộ câu chuyện sau đó có thể xem đĩa một lần để trẻ cảm nhận cách diễn.

          Bước 4: Phân vai

          Cô cho trẻ nhận các vai sau đó cho trẻ tập theo nhóm. Ai ở nhóm bé khoai thì nhập vai của bé khoai, những ai nhập vai lão nhà giầu thì cùng đóng vai lão nhà giàu

    

      Bước 5: Biểu diễn

           Cô là người dẫn chương trình lần một cho những trẻ có khả năng lên diễn trước sau đó lần lượt đến các nhóm khác. Những ngày tiếp theo đổi vai cho trẻ.

          Kết thúc: Cô và trẻ cùng trao đổi, nhận xét các vai chơi, động viện khuyến khích trẻ.

          Sau một năm thực hiện thí điểm các biện pháp trên tại lớp 4 tuổi A1 tôi đã thu được kết quả như sau:

Bảng so sánh kết quả:

	Đầu năm	Cuối năm
Trẻ hứng thú	33/45=7,3%	37/45 trẻ =8,2%
Biết hóa trang	28/45=6,2%	33/45 trẻ = 7,3%
Khả năng ghi nhớ cảm thụ tác phẩm	30/45=6,6%	34/45 trẻ = 7,5%
Khả năng diễn đạt, nhập vai đóng vai	25/45=5,5 %	35/45 trẻ =7,8%

Nhận xét kết quả:

          Sau một năm thử nghiệm tại lớp, qua bảng trên ta thấy được tỷ lệ % của các tiêu trí tăng cao đáng kể. Thực ra kết quả này chưa phải là cao nhưng so với mặt bằng của mầm non nông thôn đây cũng là một kết quả đáng ghi nhận. Trẻ hứng thú tích cực tham gia chơi, đó là do có sự chuẩn bị đầu tư, các bước tiến hành đầy đủ, trẻ có đạo cụ sử dụng, được hoá trang có sân khấu biểu diễn, được hướng dẫn một cách tỷ mỉ đúng cách mà trẻ đã phát huy hết khả năng của mình

          Sau khi đã thực hiện tại lớp mình một năm, sang đầu năm nay tháng 8 năm 2015 tôi đã có ý kiến đề xuất với tổ chuyên môn và ban giám hiệu nhà trường về thực trạng trò chơi đóng kịch của trường phương pháp mà mình đã thực hiện để ứng dụng cho các lớp MG 4 - 5 tuổi của trường.

          - Tôi đưa ra ý kiến cùng bàn bạc thảo luận, cùng nhận xét về quá trình của trò chơi, khâu chuẩn bị và nhận xét kết quả.

Năm học này nhà trường đã có kế hoạch mua sắm trang thiết bị phục vụ cho trò chơi đóng kịch từ đầu năm.

          - Triển khai đến các giáo viên của trường qua các buổi sinh hoạt tổ, sinh hoạt chuyện môn cùng làm và rút ra kinh nghiệm cho nhau.

Nhà trường đã thường xuyên tổ chức các tiết mẫu thao giảng về văn học để giáo viên và trẻ có thể thử nghiệm và cả trường dự, tổ chức hội thi bé năng khiếu, hội khoẻ măng non để trẻ có cơ hội trải nghiệm thể hiện.

          Dự giờ theo kế hoạch chú tâm hoạt động góc nhất là dự hoạt động góc kịch để cùng quan sát trao đổi rút kinh nghiệm.

          - Có kế hoạch tuyên truyền với phụ huynh tạo điều kiện cho  trẻ phát huy khả năng của mình bằng cách mua tranh chuyện, đĩa truyện cho trẻ xem, kể chuyện cho trẻ động viên trẻ kể lại những câu chuyện ở lớp cho cả nhà nghe. Khen động viên trẻ kịp thời để khích lệ trẻ hoạt động

         

3.5 Bài học kinh nghiệm

          Sau khi nghiên cứu về trò chơi đóng kịch, thực trạng của trường và tiến hành thực nghiệm tôi thấy:

          Muốn nghiên cứu thành công giáo viên phải tìm hiểu, nghiên cứu kỹ về đề tài và thực trạng của trường cần có kế hoạch cụ thể cho các công việc phải làm.

          Nghiên cứu tài liệu để không ngừng nâng cao nghiệp vụ luôn tìm tòi cải tiến phương pháp phù hợp, sáng tạo trong việc tổ chức trò chơi đóng kịch cho trẻ và thấy rõ được tầm quan trọng của trò chơi này. Cần tổ chức trò chơi dưới nhiều hình thức phong phú, hấp dẫn tạo cơ hội cho tất cả trẻ được tham gia.

          Tăng cường nhiều hình thức kể chuyện sáng tạo, tạo mọi điều kiện làm và sưu tầm thêm nhiều đồ dùng đồ chơi tranh ảnh phục vụ cho trò chơi.

Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của tưng lứa tuổi trẻ, để có những phương pháp và biện pháp giáo dục cụ thể. Xác định được nhiệm vụ của mình và đem tình thương, lòng yêu trẻ bằng trách nhiệm của mình. Tình yêu thương ấy thể hiện ở lòng nhiệt tình say mê công việc, lòng yêu nghề, yêu trẻ. Đó chính là yêu trẻ như yêu chính con mình.

          Đồng thời cần có sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường để thuận lợi hơn trong mọi hoạt động. 

4.Khả năng ứng ụng của đề tài:

Đề tài đẫ được thực hiện thường xuyên tại lớp 4 tuổi A1 và đã thu được các kết quả như sau

          - Trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động đóng kịch.

          - Khả năng ghi nhớ cảm thụ tác phẩm của trẻ rất nhanh.

          - Trẻ có khả năng diễn đạt nhập vai, đóng vai tốt hơn.

Với những biện pháp tổ chức trò chơi đóng kịch mà tôi đã nghiên cứu và thu được những kết quả trên thì đề tài này có thể áp dụng được trong tất cả các lớp 4 tuổi trường mầm non Hoàng kim nói riêng cũng như các trường mầm non nói chung

PHẦN III : KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ  

1.. Kết luận:

          Chơi là một hoạt động vô cùng cần thiết đối với mọi lứa tuổi. Đối với người lớn đó là một hình thức giải trí, thư giãn xua đi cái mệt mỏi căng thẳng của công việc. Còn đối với trẻ nhỏ nói chung và trẻ mẫu giáo 4 - 5tuổi nói riêng đây còn là một hình thức" học mà chơi, chơi mà học" không thể thiếu được. Đóng kịch không đơn thuần là một trò chơi mà nó còn là một hoạt động mang tính chất nghệ thuật. Nó giúp trẻ hiểu và cảm thụ sâu sắc hơn các tác phẩm văn học. Ngoài ra đây cồn là cơ sở hình thành và phát triển nhân cách, ngôn ngữ, đạo đức, óc tư duy tưởng tượng... Vì thế đây là một phương tiện để giáo dục trẻ mẫu giáo.

          Giáo viên giữ vai trò quan trọng nhất trong mọi hoạt động của lớp. Vì vậy sự thành công của trò chơi đóng kịch phụ thuộc lớn vào giáo viên. muốn tổ chức tốt trò chơi này giáo viên cần: Điều tra, khảo sát thông tin, sau đó đánh gia thực trạng của việc tổ chức trò chơi đóng kịch của trường lớp mình, từ đó xây dựng kế hoạch cụ thể về việc tổ chức trò chơ mua sắm trang thiết bị  đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động này. Khi tổ chức đưa ra mục đích yêu cầu phu hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Việc chuẩn bị cũng không kém phần quan trọng cần chuẩn bị kỹ càng về mọi mặt: Sân khấu, đạo cụ, hoá trang... Tất cả phải thu hút, hấp dẫn trẻ khi tiến hành cô phải hướng dẫn ngắn gọn dễ hiểu đầy đủ các bước. Cần động viên trẻ tham gia đầy đủ để tránh sự nhàm chán. Sau khi chơi cần nhận xét đánh giá để rút ra kinh nghiệm khi tổ chức cho, trẻ chơi lần sau.

2.Một số khuyến nghị:

          Qua kinh nghiệm trên bản thân tôi thấy muốn có được kết quả cao trong việc tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi nói riêng.

*Đối với cấp quản lý

          Bản thân tôi xin có ý kiến đề suất mong được sự quan tâm hơn nữa về cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng cho môn học, tài liệu tham khảo cho giáo viên đứng lớp để nghiên cứu, giáo viên được bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên thì kết quả chắc chắn sẽ cao hơn.

* Đối với địa phương

Đầu tư cơ sở vật chất đáp ứng mọi nhu cầu cần thiết phục vụ cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Đồng thời tạo điều kiện tốt nhất về mọi mặt để giáo viên làm tốt công tác chăm sóc giáo dục trẻ.

          Trên đây là việc nghiên cứu và thực nghiệm đề tài" Một số thủ thuật giúp trẻ học tốt môn làm quen với văn học ”

          Tôi rất mong nhận được sự đóng góp các cấp lãnh đạo và ban giám hiệu nhà trường cùng các đồng nghiệp.

     Tôi xin cam đoan bài viết trên không phải là sao chép.

Tôi xin chân thành cảm ơn!